Cobouw heeft Wytzejan de Jong, directeur Woningborg, geïnterviewd over de impact van Corona en de veranderingen in de markt. Lees het artikel hieronder.
Afbouwverzekeraar Woningborg gaat vanwege de coronacrisis aanvragen voor nieuwe bouwplannen kritischer bekijken. Directeur Wytzejan de Jong: “We gaan door, maar wel zorgvuldiger.”
Eerst kreeg hij stikstof, PFAS en malafide afbouwverzekeraars op zijn bord, nu komt daar de coronacrisis bij. Wytzejan de Jong trad op 1 januari aan als directeur van afbouwverzekeraar Woningborg – hij is nieuw in de bouwwereld. “Ik kan niet ontkennen dat de tijden turbulent zijn.”
Bij zijn sollicitatie wist De Jong dat hij voor een grote uitdaging zou komen te staan, de transitie naar de Wet kwaliteitsborging voor de bouw (WKB). Juist daarom trok de functie hem aan. “Ik kom uit de financiële sector en heb in diverse rollen transities mogen doorvoeren. Dat is de rode draad in mijn carrière.”
Dat we met ons allen aan de vooravond van een crisis stonden, had hij – en niemand met hem – in de gaten. De vooruitzichten voor de bouwsector zijn somber: een krimp van 4,5 procent voor dit jaar en van 2,5 procent voor volgend jaar (volgens de laatste cijfers van ABN Amro).
Niet alleen voor bouwers zijn het onzekere tijden, maar ook voor een afbouwverzekeraar als Woningborg. Want wat als er opeens beduidend meer bouwers failliet gaan? Dan moet Woningborg garant voor ze staan.
Dus nam De Jong direct een lastige beslissing: Woningborg wordt voorlopig zorgvuldiger met het afgeven van certificaten. “We trekken niet direct alle sluizen omhoog, maar we gaan projecten wel nauwkeuriger bekijken. Ons idee hierbij is dat zorgvuldigheid op lange termijn continuïteit en resultaat kan opleveren.” Plannen die over zes tot negen maanden in uitvoering komen en waarbij sprake is van grote onzekerheid, worden ‘even aangehouden’. “Natuurlijk willen we dat de bouw gewoon door kan, maar we kunnen onze ogen niet sluiten voor wat er nu aan de hand is. Het zijn geen normale tijden.”
Ook in de kredietcrisis was de afbouwverzekeraar voorzichtiger, maar de twee crises zijn volgens De Jong niet te vergelijken. “De crisis van 2008 had een heel ander karakter. Nu zitten we in deze situatie door een viruspandemie, toen doordat er minder kredietverstrekking plaatsvond. Nu zijn er ook allerlei maatregelen aangekondigd die goede hoop bieden.”
Maar ook nu zullen er – volgens prognoses van het Economisch Instituut voor de Bouw – veel bouwbedrijven failliet gaan. De Jong wil geen uitspraken doen over het aantal faillissementen dat hij verwacht. “Dat is nog niet in te schatten. Het enige wat ik weet, is dat 40 procent van de bedrijven nu al vertragingen ziet (zie enquête, red.). Dat zijn geen goede signalen. We hopen dat de maatregelen van de overheid een dempend effect zullen hebben.”
Al voor de coronacrisis steeg het aantal faillissementen. Zelfs een aantal grote bouwbedrijven ging op de fles, zoals Moonen, Hof Bouw en – het recentste voorbeeld – Schouten Bouw. Was de neerwaartse spiraal al ingezet?
Volgens De Jong kun je die conclusie niet trekken. De voorbeelden staan volgens hem op zichzelf, met als enige overeenkomst dat deze bedrijven te laat hebben geanticipeerd op de enorme prijsstijgingen in de markt. “Zij hebben vlak na de crisis projecten voor lage prijzen aangenomen, waarbij de kosten voor onderaannemers en materiaal tijdens de uitvoering enorm stegen. Als je dat niet goed managet, ga je onderuit.” Bovendien, zegt hij, ijlt een crisis altijd nog een paar jaar na. “Dat was hier ook nog steeds aan de hand. Wij hadden niet het idee dat dit het begin was van nog meer grote faillissementen.”
Inmiddels is de situatie – door de coronacrisis – wel veranderd. Toch maakt De Jong zich geen zorgen over de positie van Woningborg. “Wij zitten ruim in ons jasje. Maar natuurlijk moeten we wel voorzichtig zijn. Daarom gaan we nu zorgvuldiger om met de plannen die we binnenkrijgen.”
En bouwers dan? Die kunnen toch lastiger hun orderportefeuilles vullen door zo’n maatregel? “We blijven gewoon plannen accepteren, alleen zullen dat er wel minder worden dan de 20.000 certificaten die we normaal per jaar afhandelen, ook doordat er gewoonweg minder plannen worden aangemeld. Daarnaast proberen we bouwers te helpen door ze te adviseren hoe ze projecten wél door kunnen laten gaan. Hierbij zoeken we samenwerking met Bouwend Nederland, de NVB, VEH, Stichting Garantie Woning en overige marktpartijen. Als we samen de schouders eronder zetten en iedereen veilig laten doorwerken, kunnen we dit aan. Wij willen koste wat kost voorkomen dat het donkere scenario van het EIB uitkomt.”
Uitstel WKB
De invoering van de Wet kwaliteitsborging voor de bouw (WKB) is uitgesteld. Volgens afbouwverzekeraar Woningborg was 1 januari 2021 nog steeds haalbaar. “Iets extra tijd is wellicht behulpzaam, maar wij menen dat ‘gewoon doen’ de snelste leerschool is en dat wij gezamenlijk prima in staat zijn de puntjes op de i te zetten.”
Woningborg gaat gewoon door met de voorbereidingen, zoals het draaien van proefprojecten. De organisatie is al met diverse klanten gestart met zogeheten WKI-projecten. Dit zijn projecten waar Woningborg Toetsing en Toezicht met het Woningborg Kwaliteitsborging Instrument de kwaliteit borgt.
Dat er nog een tekort is aan dit soort proefprojecten, erkent Woningborg, maar er zou wel veel worden geoefend met de verschillende instrumenten. “Het probleem is dat enkel projecten waarvoor de vergunning nog niet was afgegeven, onder de definitie proefprojecten vallen. Daar wringt de schoen enigszins. Wij roepen daarom gemeenten op om vergunningsaanvragers te vragen of zij al een kwaliteitsborger in de hand hebben genomen, waardoor die projecten als proefprojecten zouden kunnen fungeren.”
Eerste publicatie door Marije de Leeuw Cobouw op 15 apr 2020